Doğada pratik hava tahmin yöntemleri

Doğada vakit geçirirken gördüğüm kadarıyla insanların kafasındaki korkuların genelde vahşi hayvanlar, akrep, yılan, böcek ısırması vs. gibi şeyler olduğuna tanıklık ediyorum, ancak doğadaki asıl tehlikenin büyük bir kısmının hipotermi, yıldırım çarpması ve sel gibi hava olaylarıyla ilgili olduğunu söyleyebilirim. Bu nedenle doğaya çıkmadan önce pratik hava tahmini yöntemleri hakkında bilgi sahibi olmanın çok faydalı olacağını düşünüyorum.

Bir kaç günlük kısa faaliyetlerde bu yöntemleri bilmesenizde pek bir sorun olacağını sanmıyorum, çünkü günümüzde faaliyete çıkmadan önce sağlıklı hava tahmin raporlarına ulaşabiliyoruz. Daha uzun faaliyetlerde ise özellikle dağ ve yayla kamplarında, zirve faaliyetlerinde telefonun çekmediği veri alışının mümkün olmadığı bölgelerde ya hiç hava tahmin raporu alamayız yada üzerinden günler geçtiği için rapordaki bilgilerin güvenilirliği azalmış olur. Örneğin yarın için alınan hava raporları güvenilirken, 1 hafta sonrasına ilişkin raporların güvenilirliği oldukça düşüktür. Her ne kadar güvenilir hava raporları edinmiş olsak da doğada havanın her an değişebileceğini ve her an sürprizler yapabileceğini unutmamak gerekir. Bu nedenle hem faaliyetlerimizde güzel deneyimler yaşayıp haz alabilmemiz için hem de hayati öneme sahip olduğu için bildiğim pratik usulleri paylaşmak istiyorum.

Hava ölçüm aletlerinden alınan bilimsel veriler ile hava tahminine yardımcı olan bazı eski atasözlerini birleştirerek kendi hava tahmin yöntemlerinizi geliştirebilirsiniz. Atasözleri, bilimsel veriler ile beraber kullanıldığında daha fazla anlam kazanır ve yardımcı olur.

Hava haritaları 12 saatte bir güncellendiğinden bu periyotta cephe sistemlerinin konumları, yüksek ve alçak basınç alanları, özellikle hızlı hareket eden bir hava sisteminde önemli ölçüde değişebilir. Bu sebeple bulunduğunuz bölgedeki havayı ve bulutları gözleyerek değişimlerin zamanlaması hakkında daha net bir fikir elde etmelisiniz. Nedir bu pratik yöntemler ?

---

Güneşe bakarak

Güneş doğarken gökyüzünün kızıla çalması fırtınanın geleceğini, güneş batarken kızıla çalması ise güzel havayı işaret eder.

Güneş batarken gökyüzü pembeye çalıyorsa, şiddetli fırtınaya ve yağmura karşı hazırlıklı olmalıyız.

---

Aya bakarak

Ayı gözlemleyerek bulunduğumuz bölgenin hava koşullarının nasıl etkilenebileceği hakkında fikirler yürütebiliriz, ayın rengi ve etrafındaki ışık demetini gözlemleyerek hava hareketleri hakkında tahminlerde bulunabiliriz.

Ay doğarken beyaz renkli ise güzel havaya, sarı renkli ise yağmura, kırmızı renkli ise fırtınaya delalettir.

Ayın çevresinde hale varsa ‘ayı çevreleyen ışık demeti’ fırtınaya delalettir. Halenin çapı ne kadar küçükse fırtına o kadar yakın zamanda meydana gelecektir.

---

Yıldızlara bakarak

Genellikle gökyüzüne baktığımızda yıldızları fazla sayıda ve parlak görebiliyorsak iyi havayı, az sayıda ve bulanık görüyorsak kötü havayı işaret eder. Açık gökyüzü altında çadır üst tentesini kurmadan yıldızları izleyerek harika bir gece geçirebilirsiniz.

---

Bulutlara bakarak

En kapsamlı hava tahminlerini bulutları gözlemleyerek yapmak mümkündür. Bir çok bulut tipi vardır ancak doğa sporları yapan kişilerin sirüs, kümülüs, stratokümülüs vb. gibi bulut tiplerini kapsamlı bir şekilde öğrenmesini ve tanımasının çok da gerekli olduğunu düşünmüyorum açıkçası kaldı ki meteorolog değilsek eğer bir bakışta bu bulut tiplerini anlayıp değerlendirme yapabilme seviyesine gelebilmek hiç de kolay olmasa gerek.

Doğa yürüyüşü ve kamp faaliyetleri yapan kişilerin daha basit ve pratik yöntemlere ihtiyacı vardır. Araştırdığım bilgiler neticesinde ve kendi deneyimlerim sonucunda izlediğim metotlar şöyle;

Rüzgarın saat yönünün tersine esmesi alçak basınçla ifade edilir, havanın kötüleşeceğini ifade eder.

Ancak faaliyet yapılan bölgenin arazi yapısı, dağları ve diğer etmenler rüzgarın yönünü etkileyebileceği için bu yöntemle her durumda doğru sonuç alabileceğimizi düşünmüyorum.

Kamp ateşinin dumanı düzgün şekilde yükselmiyor, dönerek alçalıyorsa alçak basınç etkilerinin olduğu sonucuna varabiliriz, yani yağmur yaklaşıyor demektir.

---

Hayvanlara bakarak

Kuşları gözlemlediğimizde eğer yüksekten uçuyorlarsa muhtemelen hava bozmayacaktır, çünkü yaklaşan bir bir fırtınanın oluşturduğu basınç düşüşünden kuşlar etkilenip daha alçaktan uçmaya başlarlar. Ayrıca çok sayıda kuş uçmayı bırakıp ağaç dallarına vs konmaya başladıysa hava basıncının hızla düştüğünü anlamamız ve muhtemel bir fırtınaya ve yağmura karşı hazırlık yapmamız gerekmektedir.

Baykuşların geceleri sık sık ötüşmeleri havanın güzel geçeceğini işaret eder.

---

Kısaca derleyecek olursak, güzel bir havanın belirtileri:

Sabah sisi güneşle çabucak dağılıyorsa,

Rüzgar doğu, kuzeydoğu ve kuzeybatıdan hafif esiyorsa,

Kırlangıçlar, martılar ve özellikle avlanan kuşlar yüksekten uçuyorlarsa,

Uzak dağlar dumanlı, uzak görüş kötüyse,

Kamp ateşinin vs dumanları dağılmadan göğe yükseliyorsa,

Gece sabaha karşı otlar, çiçekler ve yapraklar üzerinde çiğ taneleri görülüyorsa,

Kargalar sabahları öterek, çift olarak uçuyorlarsa,

Karıncalar yeni tepecikler yapıyorlarsa,

Geceleyin çiğ yağması ve sabahleyin sis varsa, güzel bir havaya işaret eder.

Bulutların yükselmesi ve yoğunluklarının azalarak renklerinin açılması, havanın
güzelleşeceğine ve serinleyeceğine işarettir.

---

Soru ve görüşlerinizi yoruma yazabilirsiniz…